چگونه به کاهش آلودگی هوا کمک کنیم

سازمان جهانی بهداشت اعلام کرده است که 80 درصد مرگ و میر زودرس ناشی از آلودگی هوا، به دلیل بیماری های عروق کرونر قلب و سکته مغزی، 14درصد موارد به دلیل بیماری های مزمن انسداد ریه و عفونت های حاد تنفسی و شش درصد مابقی نیز ناشی از سرطان ریه است.آلودگی هوا در فصول سرد به دلیل پدیده وارونگی تشدید می شود که در این شرایط سالمندان، زنان باردار، کودکان و بیماران، قشر آسیب پذیر تر محسوب می شوند.معاینه فنی خودرو، استفاده از وسایل نقلیه عمومی و کاهش خودروهای تک سرنشین از جمله مهمترین اقداماتی است که انتظار می رود شهروندان رعایت کنند.

آژانس محیط زیست اروپا برای کاهش آلودگی هوا چند راهکار ساده ارائه کرده و انجام آنان را وظیفه تمام شهروندان دانسته است. این موارد عبارتند از :
-پیاده روی، استفاده از وسایل نقلیه عمومی و دوچرخه برای انجام امور روزانه
-افزایش تدریجی شتاب ماشین و پیروی از حد مجاز سرعت هنگام رانندگی
-تنظیم باد لاستیک ها
-توجه به استانداردهای آلایندگی خودرو در هنگام خرید
-خاموش کردن ماشین در ترافیک یا هنگام توقف
-خاموش کردن چراغ های اضافی در منزل و محل کار
-استفاده از وسایل الکتریکی دارای برچسب انرژی و کم مصرف
-استفاده از انرژی های پاک تا حد امکان
-استفاده از پلاستیک های قابل بازیافت
-عدم استفاده همزمان از وسایل برقی
-عایق کردن پنجره ها و درها
-استفاده از محصولات ارگانیک
-بررسی منظم وسایل برقی و گرمایشی
-کاشت درخت در فضای سبز حیاط
-استفاده از کودطبیعی و کمپوست در باغبانی
-نصب رابط های صرفه جویی آب در آشپزخانه و حمام
-استفاده از هر دوطرف کاغذ
-کاهش سفرهای درون شهری تا حدامکان
-استفاده از سرویس های مبتنی بر وب به جای حضور در محل
-تعویض منظم فیلتر ماشین
-عدم استفاده از اجاق های هیزمی
-ترک سیگار

از طرفی برخی مواد غذایی سبب کاهش تاثیر آلودگی هوا بر بدن می شوند که مصرف آن در تمام ایام، به ویژه زمان هشدار آلودگی هوا توصیه می شود.
*رژیم غذایی مناسب برای این روزها
*** روغن زیتون
روغن زیتون اثرات مضر آلودگی هوا را دفع می کند. ذرات معلق موجود در هوا باعث گرفتگی عروق و آترواسکلروز زودرس می شود. عارضه آترواسکلروز بر اثر رسوب پلاک از مواد چربی در دیواره درونی رگ های خونی بوجود می آید.روغن زیتون منبع غنی امگا 9 است و مصرف آن باعث افزایش فعال کننده پلاسمینوژن بافتی می شود. فعال کننده پلاسمینوژن بافتی آنزیمی است که توسط سلول های دیواره داخلی شریان ها ترشح می شود و مهمترین وظیفه آن شکسته شدن لخته خون ایجاد شده در رگ هاست. وجود لخته در رگ های خونی باعث اختلال در گردش خون می شود.روغن زیتون حاوی دو آنتی اکسیدان قوی هیدروکسی و اولئوروپین است که در رقیق شدن خون و جلوگیری از لخته موثر هستند. به علاوه روغن زیتون باعث انتشار اکسید نیتریک در داخل عروق و شل شدن دیواره شریان ها و بهبود گردش خون می شود. مصرف روزانه این ماده غذایی ارزشمند توصیه شده است.

* مواد غذایی حاوی آنتی اکسیدان
آنتی اکسیدان به ترکیباتی گفته می شود که از سلول در مقابل صدمات جلوگیری کند. این ترکیبات می توانند طبیعی یا مصنوعی باشند.
آنتی اکسیدان های اصلی عبارتند از :
-لوتئین : این گروه آنتی اکسیدان در انواع کلم (کلم بروکلی، گل کلم و برگ کلم)، انواع میوه ها، سبزیجات نشاسته ای (ذرت، نخود فرنگی) تخم مرغ و سبزیجات برگ دار وجود دارد.
-سلنیوم : یک ماده معدنی موجود در غذاهای گیاهی، تخم مرغ، مرغ، گوشت قرمز، حبوبات و ماهی است.
-کاروتنوئیدها : رنگدانه هایی است که باعث رنگ زرد و نارنجی میوه هایی از قبیل هویج، خربزه و سیب زمینی می شود.
-لیکوپن : یک ماده شیمیایی موجود در میوه و سبزیجات قرمز از جمله گوجه فرنگی و هندوانه است.
-ویتامین A : در هویج، سیب زمینی، سبزیجات برگ دار تیره رنگ و زردآلو به وفور وجود دارد.
-ویتامین C : در مرکبات، سیب زمینی، آناناس، کلم بروکلی، اسفناج و انواع توت وجود دارد.
-ویتامین E : آجیل، کره بادام زمینی، جوانه گندم، اسفناج، سویا، ماهی، آوکادو و روغن گیاهی حاوی این ویتامین هستند.گوجه فرنگی، انواع توت ها، فلفل، هویج، اسفناج، زردچوبه، زنجبیل، بذر کتان، انواع آجیل و غلات سبوس دار نیز دارای خواص ضد التهابی هستند.

* آووکادو، اسفناج و مواد غذایی حاوی ویتامین E
آووکادو، اسفناج و مواد غذایی حاوی ویتامین E مانع از آسیب ناشی از آلودگی هوا به ریه می شوند و مصرف روزانه این مواد توصیه شده است.
* کلم بروکلی
 کلم بروکلی و جوانه آن ذرات معلق و ازن هوا را دفع می کند، علاوه بر این حاوی یک ترکیب به نام سولفورافان است که خاصیت ضد سرطانی دارد.

قاتل خاموش محیط زیست در کمین جان طبیعت

کیسه های پلاستیکی سال ها است در بسیاری از نواحی و مناطق گرم و خشک کشور از جمله استان های سمنان، سیستان و بلوچستان و همچنین خراسان جنوبی و رضوی در کشت های جالیزی به منظور نگهداری رطوبت استفاده می شود اما با پایان یافتن فصل برداشت و بر جای ماندن در طبیعت، علاوه بر نازیبایی برای محیط موجب ایجاد مسمومیت های آبی و خاکی فراوان می شود.به علت عدم تجزیه پذیری پلاستیک ها گاهی تا ۵۰۰ سال بقایای این مواد در طبیعت باقی مانده و اثرات زیست محیطی ناگواری را سبب می شود. این پلاستیک ها به علت ساخته شدن از مواد با پایه نفتی و خاصیت تجزیه ناپذیری باعث سمی شدن خاک می شوند.این مواد گاهی توسط جانوران خورده شده و در اکثر موارد سبب مسمومیت و مرگ آنها می شود. از طرفی به علت سبکی با وزش باد جا به جا شده و در منابع آبی و رودخانه ها رها می شوند که خود نوعی از آلودگی های مخرب زیست محیطی را به دنبال دارد.

استفاده از پلاستیک سال ها است توسط برخی کشاورزان نواحی جنوبی خراسان رضوی از جمله در شهرستان هایی که از منابع آبی قلیلی برخوردارند شامل تایباد، خواف و کاشمر، سبزوار و تربت جامدر بین کشاورزان مرسوم است.بسیاری از کشاورزان به ویژه در کشت محصولات جالیزی و به منظور حفظ رطوبت از پلاستیک استفاده می کنند.در همین راستا کارشناسان معتقدند استفاده از کیسه های پلاستیکی در امر کشاورزی نادرست است چرا که این پلاستیک ها حتی اگر بعد از جمع آوری به شکل زباله دفن شوند، به علت تجزیه آرام و کندی که دارند سبب تشکیل شیرابه و نفوذ آن به آب های زیرزمینی در محل های دفن می شوند.

به گفته کارشناسان محیط زیست شیرابه های ناشی از پلاستیک های مدفون شده زیر خاک شامل ترکیباتی نظیر فلزات سنگین و سایر ترکیبات خطرناک است که جزو ترکیبات زیان آور برای محیط زیست محسوب شده و علاوه بر آلودگی خاک در ریشه گیاهان نفوذ کرده و از طریق آنها مسمومیت و مرگ گونه های جانوری و به تدریج نابودی پوشش گیاهی را ایجاد می کنند.کشت زیر پلاستیک به دلیل عوایدی که برای کشاورزان در بر دارد و اینکه با سهولت می توانند به سوددهی برسند و راندمان محصول را بالا می برد همواره از سوی آنها مورد استقبال قرار دارد.غیر از آلودگی های آبی و خاکی، پلاستیک ها در اثر تابش آفتاب و سرما تخریب شده و مونومرهای آن در محیط رها شده و سبب از بین رفتن غنا و کیفیت خاک در نواحی جنوبی استان می شوند.


به طور عمده محصولاتی جالیزی نظیر خربزه توسط کشاورزان این منطقه در زیر پلاستیک کشت می شود چرا که به دلیل گرم و خشکی بالای هوا سبب حفظ رطوبت و پرورش مناسب محصول می شود.اگر پلاستیک ها بعد از جمع آوری محصول، به موقع از زمین های کشاورزی جمع شوند مشکلی ایجاد نمی شود اما مسئله اینجاست که در اکثر موارد به موقع جمع نشده و این مواد با رها شدن در طبیعت مشکلات بسیاری را ایجاد می کنند.مواد پلاستیکی به دلیل دارا بودن مشتقات نفتی باعث عدم چسبندگی ذرات خاک شده و این ذرات به شکل ریز گرد در هوا سبب آلودگی می شوند و از طرفی با از بین رفتن چسبندگی، جنس خاک و حاصلخیزی آن کم و کاهش محصول در آینده را به دنبال دارد.

کشت های زیر پلاستیکی به منظور جلوگیری از تبخیر آب و باقی ماندن محصول در نواحی گرم خشک خراسان رضوی و برخی دیگر از نواحی کشور و به منظور کشت صیفی جات و جالیز استفاده می شود.اصولا استفاده از این روش کشت  در کشاورزی مورد تایید محیط زیست نیست چرا که مواد ناشی از پلاستیک ها با تغییر در ترکیبات شیمیایی خاک و نفوذ از طریق ریشه گیاهان به مرور زمان نابودی گونه های گیاهی را در پی دارد.

سال ها است کارشناسان تبعات ناشی از رها شدن پلاستیک ها را در طبیعت  به دلیل چرخه طولانی مدت بازیافت و آلودگی های زیست محیطی ایجاد شده  از طریق مشتقات خطرناک آنها را از راه های مختلف گوشزد کرده اند اما علی رغم این هشدار ها، تهدیدات زیست محیطی پلاستیک این مهمان ناخوانده طبیعت از سوی برخی از مردم و مسئولان خیلی جدی گرفته نشده است.باید این سوال را مطرح کرد که شاید استفاده از روش کشت های  زیر پلاستیکی یکی از راه های افزایش تولید در کم آبی های اخیر توسط کشاورزان نواحی گرم و خشک استان است اما برای جبران و جلوگیری از خطرات بیشتر پلاستیک ها چه باید کرد؟

در این نواحی عمدتا از روش های سنتی و غرق آبی استفاده می شود که با توجه به هوای گرم و خشک منطقه و تبخیر سریع آب مناسب نیست و می توان به جای آن و استفاده از پلاستیک برای جلوگیری از تبخیر آب با بهره گیری از آبیاری های نوین از هدر رفت آب و نیاز به استفاده از پلاستیک را از بین برد.برای جلوگیری از روند آلودگی پلاستیک ها در طبیعت باید از کشت های نشا استفاده کرد که در گلخانه ها و با آبیاری های تحت فشارعمل آورده شده یا حد اقل از پلاستیک های ضخیم که در مقابل تخریب آفتاب و پخش ذرات مضر آن در طبیعت مقاوم تر بوده و جمع آوری آن ها را هم برای کشاورزان راحت تر می کند استفاده کرد.

یکی دیگر از راه های جبران این مشکل استفاده از مواد دوستدار طبیعت و تجزیه شونده است.آموزش کشاورزان در این راستا نقش بسزایی در جلوگیری از آسیب های زیست محیطی دارد.در حال حاضر استفاده از پلاستیک به عنوان یک خطر جدی محیط زیست خراسان رضوی را در نواحی که از روش  کشت های زیر پلاستیک استفاده می کند  مورد تهدید قرار داده است و لذا نیاز است با اتخاذ تصمیمات درست و راهبردی و راهنمایی کشاورزان برای بهره گیری از روش های مناسب تر تا حدودی این خطر را کاهش داد.هر چند سال ها زمان می برد تا پلاستیک هایی که در گذشته رها شده اند دوباره جمع آوری شده یا به طبیعت بازگردند اما از هم اکنون هم می توان برای جبران این وضعیت اقدام کرد.

به بهانه روز زمین پاک

22 آوریل هر سال، مطابق با دوم اردیبهشت ماه، از اواخر دهه 60 میلادی به عنوان "روز زمین پاک" از سوی سازمان ملل متحد نامگذاری شده است.نظر به اینکه یونسکو از سال 2012 پیشنهاد نمود که هر کس سهمی در جلوگیری از آلودگی کره زمین داشته باشد، ما نیز بر آنیم که بتوانیم سهم کوچک و البته مهم خود را در این زمینه ایفا کنیم.

حال زمین خوب نیست چون:

1- منابع آب شیرین کره زمین به دلیل استفاده بیش از حد و ازدیاد جمعیت کشورها و خشکسالی رو به اتمام است. پایان یافتن منابع آب شیرین به مفهوم پایان زندگی در روی کره زمین است.

2- ساکنان سیاره خاکی آن را به زباله دانی بزرگ تبدیل کرده اند، انواع زباله و به ویژه زباله های الکترونیکی، شیمیایی، بیمارستانی، صنعتی، کودهای شیمیایی، آنتی بیوتیکها، پلاستیک و صدها نوع زباله دیگر به دلیل تلنبار شدن در مکان های دفن زباله امکان نفس تازه کردن را از زمین گرفته است.

3- تغییرات اقلیمی به دلیل استفاده بیش از حد از سوخت های فسیلی در وسایل حمل و نقل، نیروگاههای برق و ... تهدیدی جدی برای آینده زمین است. هم اکنون به همین دلیل ما شاهد بروز خشکسالی های طولانی و وسیع از یک سو و باران های سیل آسا و اسیدی و طوفانهای سهمگین و ویران کننده از سوی دیگر هستیم. این همه فشار برای ادامه حیات کره زمین غیرقابل تحمل است.

4- مصرف بیش از حد کاغذ باعث کاهش جدی میزان درختان روی سیاره زمین شده است. این امر موجب کاهش اکسیژن و بالارفتن دی اکسید کربن در جو زمین شده است.

5- گسترش مصرف برق به دلیل افزایش نقش لوازم برقی در زندگی مردم، از تلویزیون گرفته تا ماشین ظرفشویی، سیستم های تهویه و ... نیاز مردم به مصرف انرژی برق را هر روز بیشتر کرده و در نتیجه به تعداد نیروگاه های تولید برق از انواع سوخت فسیلی و یا اتمی افزده می شود.پیامد خطرناک این افزایش بالارفتن لحظه به لحظه انتشار گازهای گلخانه ای و از جمله دی اکسید کربن به جو زمین است که باعث گرم شدن کره زمین شده.

 پیشنهاد می کنیم، همسو با سازمان یونسکو هر کدام از ما هم به شخصه این کارها را انجام دهیم تا سهمی در پاک نگهداشتن زمین ایفا کنیم:

1- از همین امروز مصرف آب در بخش های مختلف را 20درصد پایین بیاوریم، این کار می تواند از مدیریت آب در شستشوی ظرف و حمام کردن گرفته تا عدم شستشوی خودروها، عدم کاشت گیاهان آب بر در حیاط (مانند چمن و برخی گل ها) و ... انجام شود.

2- پیمان ببندیم که زباله کمتر تولید کنیم. اینکار می تواند از کنترل ولع خرید شروع شود. به هر مقدار که می خواهیم مصرف کنیم، خرید نماییم.

3- برای خرید رفتن از کیسه های پارچه ای دائمی استفاده کنیم، این کار می تواند از تولید روزافزون کیسه های پلاستیکی که عامل مهمی در آلودگی زمین و تولید زباله است، جلوگیری کند.

4- به فروشگاههای بزرگ و طرفدار محیط زیست پیشنهاد می کنیم که کیسه های پارچه ای به صورت سفارشی تولید کنند و در قبال تحویل آن به مشتری پول دریافت نمایند. مثلا هر کیسه خرید کالا 5000ریال. اگر مشتری این کیسه ها را با پول خریداری کند، مطمئنا از دورانداختن آن و تبدیل کردن آن به زباله خودداری خواهد کرد و مکررا از آن استفاده خواهد کرد.

5- به تولید کنندگان آب معدنی و نوشابه سازی ها پیشنهاد می کنیم که مبلغ اندکی بابت قیمت ظرف پلاستیکی آب یا نوشابه محاسبه و از مشتری دریافت نمایند تا با برگرداندن بطری خالی مبلغ به آنها بازگردانده شود.از سوی دیگر دوره گردها می توانند در جمع کردن این بطری ها بخاطر فروش، عملا از پراکنده شدن ظروف پلاستیکی در طرح زمین جلوگیری کنند.

6- در سفرها بیشتر از وسایل نقلیه زمینی مانند قطار استفاده کنیم، میزان سهم آلودگی هوا در وسائط نقلیه در مورد قطار حداقل و در مورد هواپیما حداکثر است.

7- به ادارات و سازمان ها و بانک ها توصیه می کنیم که بجای برگ کاغذ و قبض از تبادل عملیات اینترنتی با توجه به گسترش روزافزون اقتصاد دیجیتال استفاده کنیم. این کار کاهش مصرف جدی کاغذ را به دنبال خواهد داشت و در نتیجه کم شدن قطع درخت.

8- استفاده از انرژی های تجدیدپذیر و به ویژه انرژی خورشیدی را هم مردم و مخصوصا مسئولان برنامه ریزی کلان توسعه کشور جدی بگیرند. استفاده از این نوع انرژی برای پاک نگهداشتن محیط زیست کره زمین دیگر انتخاب نیست، ضرورت است.

9- در هر کاری که می کنیم، به این بیندیشیم که چگونه می توانیم همین کار را در تطابق بیشتری محیط زیست انجام دهیم، از شستن ظروف گرفته که می توان با استفاده کمتر از مایع ظرفشویی ، آب کمتری برای آبکشی به کار ببریم تا استفاده از روی دیگر کاغذها و خاموش کردن حتی یک لامپ اضافه ... .

و کلام آخر :

حال زمین خوب نیست، نفس سیاره مان به شمارش افتاده، فردا دیر است، زمین همین الان دارد هشدارهای لازم را می دهد.

سبزه و طبیعت، مایه چشم روشنی

انسان وقتی با زیبایی‌های طبیعی چون سبزه و آب مواجه می‌شود بی‌اختیار می‌شود و نشاط و سرزندگی، همه وجودش را در برمی‌‌گیرد. از همین رو بهار برای آدمی فصل نوشکفتن و نو شدن و نشاط و شادی است. خداوند در آیات بسیاری به طبیعت پرداخته و انسان را به تفکر و تدبر در این آیات بزرگ الهی ترغیب کرده است. (نحل، آیات ۱۰ و ۱۱؛ سجده، آیه ۲۷؛ فرقان، آیات ۴۵ تا ۵۰؛ انعام،  آیه۹۹) در این آیات به ابعاد مختلف طبیعت و تاثیر آن در زندگی بشر توجه داده شده است. همچنین در این آیات به این نکته اشاره شده که طبیعت با تنوع رنگ‌ها و میوه‌ها و درختان وگیاهان، چنان نقش ویژه‌ای در زندگی بشر داردکه هرگز نمی‌تواند دمی از آن جدا شود؛ چرا که تغذیه و بقای انسان به طبیعت و گیاهان است؛ زیرا اگر طبیعت گیاهی نباشد، انسان فاقد هرگونه تغذیه‌ای خواهد بود؛ چون گیاهان در اشکال گوناگون چون سبزیجات، حبوبات و میوه‌ها، مواد غذایی انسان را تامین می‌کنند و حتی گوشتی که انسان از جانوران برای تغذیه استفاده می‌کند، با تغذیه جانوران از گیاهان و حبوبات و میوه‌ها تامین می‌شود. بنابراین، حیات بشر به گیاه وابسته است و نیستی گیاه به معنای نیستی جانوران و انسان خواهد بود. (ابراهیم، آیه ۳۲؛ عبس، آیات ۳۲ تا ۳۴)

خداوند از انسان‌ها می‌خواهد تا برای حفظ سلامت جسمی و روحی و روانی خویش، سلامت طبیعت را حفظ کنند و جلوی فساد و تباهی در طبیعت را بگیرند؛ چرا که بسیاری از مشکلاتی که انسان در ابعاد گوناگون با آن مواجه است، به سبب تباهکاری و دستکاری او در طبیعت آبی و خشکی است. (روم، آیه ۴۱)در آیات قرآن از میوه‌ها به‌عنوان فاکهه یاد شده است. ریشه واژه فاکهه همان فکه است. در زبان عربی و کاربرهای قرآنی «فکه» هم به معنای میوه (طور، آیه ۲۲؛ یس، آیه ۵۷؛ ص، آیه ۵۱؛ زخرف، آیه ۷۳) و هم به معنای سرور و شادی (طور، آیه ۱۸؛ یس، آیه ۵۵؛ دخان، آیه ۲۷) آمده است؛ زیرا یکی از مهم‌ترین عوامل نشاط و سرور و بشاشت جسم و جان انسان همین میوه‌هاست. ارتباط تنگاتنگی که میان میوه ونشاط جسم وجان است، موجب شده تا واژه فکه، در هر دو معنا در زبان عربی به کار رود.

رستاخیز انسان و گیاه
در قرآن ارتباط تنگاتنگی میان انسان و گیاه برقرار شده و خداوند در آیاتی این ارتباط را بسیار برجسته و آشکار می‌سازد. مثلا درباره آفرینش انسان از واژه انبات استفاده می‌کند که به معنای رویش گیاه است؛ زیرا «نبت» به معنای گیاه و انبات به  معنای رویش گیاه است. خداوند در آیه ۱۷ سوره نوح می‌فرماید: والله أنبتکم من الأرض نباتا؛ و خداست که شما را از زمین رویانید چه روییدنی.پس همان‌طوری که خداوند گیاه را از زمین رویانید (نباء، آیه ۱۵)، انسان را به شکلی شگفت‌انگیز از زمین رویانید. رویش انسان چون گیاه از زمین فقط در آغاز شکل‌گیری انسان نیست تا گفته شود که انسان تنها در آغاز، شباهت به گیاه دارد، بلکه در ادامه رشد و بالندگی او نیز این شباهت پایدار و برقرار است. از همین رو خداوند در آیه ۳۷ سوره آل‌عمران با اشاره به پرورش حضرت مریم(س) می‌فرماید: فتقبلها ربها بقبول حسن و أنبتها نباتا حسنا؛ پس پروردگارش وی [مریم] را با  حسن قبول پذیرا شد و او را نیکو گیاهی پرورش داده و بار آورد.

این شباهت، در آیات دیگر نسبت به آخرت گوشزد می شود. براساس آموزه‌های قرآنی مرگ، پایان راه آدمی نیست، بلکه تنها ابزار انتقال نشئه از نشئه طبیعت دنیا به آخرت است. پس هنگام مرگ، آدمی مرگ رامی‌چشد تا او را به جهانی دیگر منتقل کند. (انبیاء، آیه ۳۵؛ عنکبوت، آیه ۵۷) در هنگام مرگ آن اصل و حقیقت انسانی یعنی نفس و روح به طور کامل به دست خداوند توفی  (گرفته) شده و به عالم دیگر انتقال داده می‌شود. (زمر، آیه ۴۳؛ نحل، آیه ۷۰) سپس انسان در آخرت دوباره همچون گیاه روئیده می‌شود؛ چنانکه در همین طبیعت دنیا گیاه پس از مرگ دوباره روئیده می‌شود. از همین رو خداوند در آیات بسیاری برای تقریب حقیقت مرگ و رستاخیز در ذهن آدمی به شباهت انسان و گیاه توجه می دهد و می‌فرماید که همان طوری که گیاه، باران جان تازه می‌گیر و می روید و از خاک برمی‌آید، انسان نیز این‌گونه از خاک برخواهد خاست: ونزلنا من السماء ماء مبارکا فأنبتنا به جنات وحب الحصید.... رزقا للعباد و أحیینا به بلده میتا کذلک  الخروج؛ و از آسمان، آبی پر برکت فرود آوردیم، پس بدان وسیله بوستان‌ها و دانه‌های درو کردنی رویانیدیم... اینها همه برای روزی بندگان من است، و‌ با آن آب، سرزمین مرده‌ای را زنده گردانیدیم، رستاخیز نیز چنین است. (ق، آیات ۹ تا ۱۱)

در آیه ۵۲ سوره روم نیز می‌فرماید: و من آیاته ان تقوم السماء و الأرض بأمره ثم اذا دعاکم دعوه من الأرض اذا أنتم تخرجون؛ و از نشانه‌های او این است که آسمان و زمین به فرمانش برپایند پس چون شما را با یک بار خواندن از زمین فراخواند، بناگاه از گورها خارج می‌شوید.همین مطلب در آیه ۱۹ همین سوره روم نیز بیان می‌شود تا معلوم گردد که ارتباط تنگاتنگی میان انسان و گیاه در دنیا و  آخرت و نیز مرگ و رستاخیزشان وجود دارد. پس باید گفت که انسان با طبیعت به ویژه با آب و گیاه ارتباط تنگاتنگی دارد که تفکر و تدبر در آن، او را به حقایق رهنمون می‌سازد که شاید از آیات دیگر الهی نتوان به آن حقایق دست یافت.

تاثیر فضای سبز و مراتع در بهداشت روحی و روانی انسان
از آیات و روایات بسیاری این معنا استفاده می‌شود که گیاه از جمله فضای سبز و مراتع و بوستان‌ها و گلستان‌ها در بهداشت جسم و روح و روان آدمی نقش اساسی دارد؛ چنانکه همین گیاهان نقش بسیار مهمی در سلامت محیط زیست ایفا می‌کنند که نمی‌بایست آن را نادیده گرفت.انسان همان‌طوری که باید طبیعت خداداد الهی را حفظ کند، بلکه با تلاش و کوشش خود به عنوان خلفه الهی می‌بایست در آبادانی آن نیز بکوشد. (هود، آیه ۶۱)

بر همین اساس در آیات و روایات بر احداث بوستان و گلستان،  کاشتن درخت و زراعت و مانند آن تاکید بسیار شده است. کشت و داشت گیاهان از چمن تا درخت، وظیفه و مسئولیتی است که انسان به حکم خلافت الهی باید انجام دهد و اجازه ندهد کسی کشتزارها را نابود و تخریب کند. (بقره، آیه ۲۰۵)در روایات اسلامی کاشت گیاه و درخت به عنوان یک عمل مفید برای زندگی انسان چه از نظر تغذیه و بهداشت روح و روان و چه برای بهره‌برداری حیوانات و پرندگان معرفی شده حتی در آنجایی که کشاورز یا باغدار، امیدی به حیات و بقای خود ندارد و از بهره‌مندی شخصی ناامید است، به ایجاد فضای سبز  ترغیب شده است. (مستدرک الوسائل، ج ۱۳، ص ۴۶۰)در روایات این قول معروف مورد تاکید است که: دیگران کاشتند ما خوردیم، ما بکاریم تا دیگران بخورند.

در روایات اسلامی حضور در طبیعت و بهره‌مندی از آن برای بهداشت روح و روان مورد تاکید قرار گرفته است. پیامبر گرامی(ص) در تاثیر نشاط‌آوری سبزه در روح و روان آدمی می‌فرماید:‌ سه چیز مایه روشنی دیده است: نگاه به سبزه و به آب روان و به چهره نیکو. (تحف‌العقول، ص ۴۰۹)رسول خدا(ص) همچنین می‌فرماید: نگاه کردن به سبزه دیده را روشنی بخشد. (الجامع الصغیر، ج ۱، ص ۵۳۷)؛ در جایی دیگر می‌فرماید: نگاه کردن به سبزه نشاط‌آور است. (صحیفه‌الامام ‌الرضا، ص ۷۲)امام صادق(ع) نیز می‌فرماید: نگاه‌ کردن به سبزه چهره را نورانی و درخشان می‌کند. (کتاب الخصال، ص ۲۳۷)از این دسته روایات این معنا به دست می‌آید که گیاه سبز از چمن و درخت و گل و گیاه موجب نشاط‌آوری و شادابی روح و روان  و همچنین سلامت دیدگان و افزایش نور و روشنایی آن می‌شود. کسانی که در محیط‌های بسته زندگی می‌کنند و کمتر در طبیعت سبز حضور دارند، دچار ناراحتی بینایی و کاهش نور دیدگان و نیز افسردگی روحی و روانی می‌شوند.از این آیات و روایات این معنا نیز استنباط می‌شود که ایجاد فضای سبز و حفظ بوستان و گلستان و فضای سبز و روان ساختن جوی صاف  در محیط زیست و خیابان و کوچه و شهر امری مطلوب در اسلام است.

اهمیت گل و گیاه در روایات
در روایات است که امام حسن(ع) همچون پیامبر(ص)  به گل علاقه‌مند بود، به طوری که گفته‌اند: انس می‌گوید: روزی در محضر امام بودم که یکی از کنیزان ایشان با شاخه گلی در دست  وارد شد و آن گل را به امام تقدیم کرد. حضرت گل را از او گرفت و با مهربانی به او فرمود:  «برو، تو آزادی!» من که از این رفتار حضرت شگفت‌زده بودم، گفتم:‌ «ای فرزند رسول خدا! این کنیز تنها یک شاخه گل به شما هدیه کرد. آنگاه شما او را آزاد می‌کنید؟!» امام در پاسخم فرمود: «خداوند بزرگ و مهربان به ما فرموده است هر کس به شما مهربانی کرد، دو برابر او را  پاسخ گوئید.» (نساء/ ۸۶) سپس فرمود: «پاداش دو برابر مهربانی او نیز آزادی‌اش بود.» (المناقب، ج ۴، ص ۱۸؛ بحارالانوار، جلدهای ۴۳ و ۸۴)امام رضا(ع) درباره آثار گل و گیاه و عطر در سلامت و بهداشت روح و روان و جسم آدمی می‌فرماید: الطیب نشره و العسل نشره، و الرکوب نشره و النظر الی الخضره نشره؛‌ بوی خوش عسل، سوارکاری و نگاه به مناظر سرسبز و خرم، باعث نشاط و شادی می‌شود. (عیون ‌اخبار الرضا، باب ۳۱، حدیث ۱۲۶)

اصولا در آموزه‌های قرآنی به گل و گیاه بسیار توجه داده شده است و تمثلاتی بیان می‌شود تا جایگاه آن در مردم شناخت شود و مثلا به گل و گیاه و عطر گرایش یابند تا این گونه قدر این نعمت‌ها را در زندگی و شادابی و نشاط بشناسند. به عنوان نمونه در روایت است: «رائحه‌الانبیاء رائحه السفرجل و رائحه الحور العین رائحه الآس و رائحه الملائکه الورد، و رائحه ابنتی فاطمه الزهراء رائحه السفرجل و الآس و الورد؛ بوی پیامبران بوی میوه «به» است، بوی بانوان بهشتی، بوی درخت آس (درختی که برگ و گل  خوشبو دارد) می‌باشد و بوی فرشتگان بوی گل سرخ است و بوی دخترم زهرا (س) بوی به و آس و گل سرخ است.» (بحاالانوار، ج ۶۶، ص ۱۷۷)امام صادق(ع) در ترغیب مردم به کشت گل و گیاه می‌فرماید: ازرعوا و اغرسوا والله ما عمل الناس عملا  اجل و لااطیب منه، کشت کنید و درخت بنشانید؛‌ به خدا قسم آدمیان کاری برتر و پاک‌تر از این نکرده‌اند. (بحار‌الانوار، ج ۱۰۳، ص ۶۸)

رسول خدا(ص) فرمود:‌ استفاده از بوی خوش و عطر، دل را قوت می‌بخشد. (الکافی، ج ۶، ص ۵۱۰) امیرمومنان (ع) نیز می‌فرماید:  استعمال بوی خوش، شست و شو کردن، نگاه به سبزه و سوارکاری مایه شادابی و شکوفایی‌اند. (مکارم‌الاخلاق، ص ۴۲)پیامبر(ص) می‌فرماید: پرهیز از قطع درختان سرسبز، بر طول عمل انسان می‌افزاید. (بحارالانوار، ج ۷۲، ص ۳۱۹) در حقیقت کسی که درختان سبز را قطع می‌کند، افزون بر اینکه تاثیر مستقیم بر عمر خود می‌گذارد، زمینه آسیب به محیط زیست و گرفتار شدن به انواع بیماری‌های جسمی و روحی را فراهم می‌آورد؛ چرا که فقدان سبزه به ویژه در محیط‌های خشک و سوزان موجب انواع و اقسام بیماری‌هاست. از همین رو، ترک قطع درختان خصوصا در مناطق کویری باید برای محافظت از جان و جسم خود در دستور کار قرار گیرد و نه‌تنها درختان قطع نشود بلکه بر فضای سبز روز به روز افزوده شود تا از افزایش و گسترش کویر و بیابان و آثار مخرب آن بر جسم و روح جلوگیری به عمل آید.آن حضرت(ص) همچنین درباره نقش درخت و آبیاری آن فرموده است: کسی که درختی را آب دهد، همانند کسی است که انسان مؤمنی را سیراب کرده باشد. (وسائل الشیعه، ج ۱۲، ص ۲۵، ص ۴)ایشان سفارش می‌کند: اگر عمر جهان پایان یابد و شخصی نهالی در دست داشته باشد، چنانکه به قدر کاشتن آن فرصت باشد، حتما فرصت را غنیمت شمارد و نهال را بکارد (مستدرک الوسائل، ج ۱۳، ص ۴۶)

درخت مظهرحیات در طبیعت

درختان نبض زمین هستند و مایه حیات انسان و حیوان و حتی بعضی از گیاهان، زیرا، درختان با جذب گازهای سمی از جمله دی‌اکسیدکربن و تولید اکسیژن که یکی از اساسی‌ترین نیازهای حیات انسان و حیوان است باعث دوام انسان و سلامت چرخه طبیعت می‌شوند.کمبود درختان و تخریب و نابودی جنگل‌ها بویژه در این عصر دود و زندگی ماشینی موجب انقراض نسل انسان و حیوان خواهد شد، بنابراین برای جلوگیری از این تخریب و استفاده بی‌رویه و بهره‌برداری‌های غیرمعقول از منابع طبیعی و زیست‌گاههای رویشی باید همگان دست به دست دهیم و با کاشتن یک نهال کوچک، یک درختچه و حفاظت بیشتر از یک درخت و توجه ویژه به جنگل بویژه در فصل مسافرت و در آستانه فصل بهار، فصل سرسبزی و زندگی، زندگی دوباره‌ای به گیاهان و درختان ببخشیم و مانع از تخریب فضاهای سبز و پوشش‌های گیاهی شویم. ای کاش زندگی در برگ درخت همیشه جاری باشد، آنگاه تا بهار هست می‌توان خندید و به امید پاییز نشست.تا به حال چقدر به این موضوع فکر کرده‌اید که فایده جنگل و مراتع چیست؟ و درختان چه نقشی در سلامتی ما انسانها در این دنیای پردود و ماشین دارند؟ خیلی از کسانیکه نام جنگل را می‌شنوند، یاد تفریح و گردش می‌افتند تعدادی به فکر شکار، و گاهی آن را زیستگاه حیوانات وحشی می‌دانند و مراتع را محلی برای تغذیه چهارپایان و دام‌ها می‌پندارند. عده‌ای هم جنگل‌ها و مراتع را به عنوان یک منبع اقتصادی می‌دانند که سود کلانی را برای آنان دارد.

«درخت مظهرحیات در طبیعتی است که ما آن را با نگاه عامیانه بی‌جان می‌پنداریم... روز درختکاری که در کشور معمول و باب شده، یکی از روزهای پربرکت در جمهوری اسلامی است، چون درخت و گیاه برای کشور، برای زندگی، برای مردم و برای تنفس یک امر ضروری است. متاسفانه در طول سالهای متمادی، به مسئله درخت بی‌اعتنایی شده البته حالا خوشبختانه مردم و مسئولان به درخت و به محیط زیست توجه نشان می‌دهند، لیکن به نظر می رسد که هرچه بیشتر بایستی در این زمینه کار کرد. به نظر من خود مردم هم مؤثرترین و مهم‌ترین بخش از این کار را برعهده دارند، حفظ جنگل‌ها، حفظ مرتعها، حفظ زمین‌های حاصلخیز و حفظ باغات... مراتع ما، جنگل‌های ما ذخائر عظیم حیاتی ما هستند، از جنگل باید کشور، همه‌چیزش بهره ببرد، جنگل واقعا یک منبع حیاتی بزرگ و تجدیدپذیر است اگر چنانچه عاقلانه و درست از مرتع و جنگل استفاده بشود، اگر ما با منابع گیاهی کشور، یعنی همین جنگل‌هایمان، همین مراتعمان و به تبع آن بوستان‌های شهری درست و عاقلانه برخورد کنیم، اینها همیشه باقی می‌ماند.»

متن فوق فرازی مهم از بیانات رهبر معظم انقلاب در سال‌های اخیر به مناسبت روز درختکاری و پیرامون محیط زیست و منابع طبیعی است که معظم له در این رهنمود‌ها بارها و بارها بر اهمیت درخت و حفظ و حراست از منابع طبیعی تاکید داشتند. از این رو هر یک از ما به نوبه خود باید در حفظ منابع طبیعی، جنگل و درختان، این میراث‌های ماندگار بی‌وقفه تلاش کنیم. اینکه بدانیم کارکرد درختان و بخصوص منابع طبیعی و جنگل‌های کشور چیست و چگونه درختان اقلیم را تنظیم می‌کنند، بی‌تردید بهتر و بیشتر در حفظ و صیانت از این نعمت‌های خدادادی و ثروت ماندگار کوشا خواهیم بود. داشتن نگاه آشتی جویانه با طبیعت بخصوص در آغاز فصل جان و جهان فصل بهار و سرسبزی طبیعت و فصل نوشدن دوباره درختان جوششی تازه در پی و ریشه‌ها می‌دواند.

درخت، جلوه‌ای از خلقت پروردگار
درخت یکی از زیباترین مظاهر خلقت و جلوه‌ای از تجلیات آفریدگار عالم است و نماد آبادانی وشاخص سبزی و خرمی و مظهر زندگی و باعث تلطیف هوا و موجب آسایش و رفاه مردم و صفا و پاکی طبیعت می‌باشد.در دین مقدس اسلام، بنابر آیات و روایات و سیره معصومین(ع) می‌توانیم به نقش و اهمیت این نعمت و موهبت عظیم پروردگار عالم پی ببریم. براساس آیات قرآن یکی از مواهب و نعمت‌های خداوند در آخرت و یکی از ویژگی‌های بهشت که در آیات کریمه و روایات شریفه بارها به آن اشاره شده است، درخت می‌باشد. در بهشت باغ وجود دارد که از زیر درختانش نهر جاری است. در میان این درختان بهشتی، درختان میوه نیز وجود دارد، میوه‌هایی که به تعبیر قرآن «وفاکهه مما یتخیرون» است.

بسیاری از پیامبران و امامان معصوم(ع) ما کشاورز و باغدار بودند و خود با دست خود به کاشت و برداشت درختان اقدام می‌کردند و به این وسیله در عمران و آبادانی زمینی که خداوند به آن امر فرموده، اهتمام می‌ورزیدند، یا مثلا حضرت علی(ع) چندین نخلستان را با دست مبارک خود احداث کرد یا امام محمد باقر(ع) در کاشت درختان و کشت و زراعت حتی در گرمای تابستان، کوتاهی نمی‌فرمود. پیامبر عظیم‌الشأن اسلام هم نیز علاوه بر دامداری و تجارت به کشت درختان و زراعت اقدام می‌فرمود و در حفظ درختان، حتی درجنگ با دشمنان و اشغال سرزمین آنها به سربازان اسلام تاکید می‌فرمود.در اهمیت درخت و درختکاری همین بس که در روایتی معتبر از یکی از معصومین(ع) نقل شده که: حتی اگر دیدید قیامت برپا شد و شما مشغول کاشتن درختی بودید، از این عمل نیک خود دست برندارید،این مطلب نشانگر تأکید و توصیه اولیای اسلام به حفظ و حراست از درختان و اهمیت درختکاری است. گرچه متاسفانه با پیشرفت تکنولوژی، تخریب جنگل‌ها و نابودی درختان رو به افزایش است. اما جای خوشبختی است که بشر امروز به این عمل زشت خود اقرار دارد و سازمان‌هایی را برای حفظ و حراست و گسترش پارکها و ازدیاد درختان به وجود آورده است.

فواید درخت و درختکاری
در باب فواید درخت و درختکاری سخنها بسیار گفته و شنیده شده است و این مسئله برای کسی پوشیده و پنهان نیست ولی تاکید چندباره این فواید شاید تلنگری باشد برای افرادی که هنوز وقتی پای خود را به دامان طبیعت می‌گذارند بی‌رحمانه پای درخت آتش روشن می‌کنند، زباله‌های خود را در جنگل رها می‌کنند و با دست خود به تخریب جنگل و درختان می‌پردازندوجود جنگل و درخت در صحنه طبیعت و زندگی انسان، باعث زیبایی، شادی، سبزی، آسایش و رفاه می‌شوددرختان می‌توانند در جلوگیری از فرسایش خاک کشاورزی و زمین در هنگام سیل نقش مهمی داشته باشنددرختان در تغییر و تبدیل آب و هوا و اعتدال آن نقش بسزایی دارند. تشکیل جنگل و توسعه آن، نه‌تنها تأثیر اساسی در روند آب و هوا دارد، بلکه در ایجاد تعادل در چرخه‌طبیعت نقش ارزنده‌ای دارد.

مبارزه با فرسایش و حفظ و تولید خاک، تفرجگاه انسان و تأثیر درخت در تعدیل آب و هوای یک منطقه و تلطیف هوا، از جمله سرفصل‌های فواید درختان است نقش اقتصادی درخت و جنگل و تولید مواد دارویی و صنعتی همچنین نقش درختان در جذب پرتوها و جذب گرد و غبار نباید از نظر مردم و مسئولان دور بماند.فرآورده‌های جنگلی اعم از چوب یا سایر محصولات فرعی دیگر چرخ هزاران واحد تولیدی اعم از کوچک و بزرگ را در سراسر جهان و کشور ما به گردش درمی‌آورد. همچنین درختان، منبع تامین مواد اولیه برای صنعت داروسازی مدرن هم می‌باشد. همانطور که در حال حاضر بیش از 25 درصد مواد مورد نیاز داروسازی مستقیما از درختان به دست می‌آید.علاوه بر تولید علوفه از گیاهان موجود در عرصه جنگلها و مراتع، محصولات دیگری به دست می‌آید که برای مصارف دارویی و صنعتی، خوراکی مورد استفاده قرار می‌گیرند. از جمله این محصولات نمونه‌های زیر را می‌توان نام برد: کنگر، ریواس، والک، موسیر، گل‌پر، خاکشیر، سماق، آویشن،‌ ثعلب، دانه و پنجه ریشه ختمی، ریشه شیرین بیان،‌گل‌گاو زبان و... .

گیاه موثر در کاهش آلودگی صدا
کیفیت کاهش صدا در درختان و درختچه‌های مختلف برحسب اندازه برگ، تراکم شاخ و برگ  نوع و بلندی درخت تفاوت داردارتعاش امواج صوتی به وسیله برگ‌ها و شاخه‌های درختان جذب می‌شود و حتی درختان در پخش و در هم شکستن صداها نیز موثرند. گیاهان همچنین باعث انکسار و انحراف صدا می‌شوند که این خاصیت به علت قابلیت انعطاف و نرمش و صاف بودن شاخ و برگ آنها می‌باشد. با کاشت کمربندهای سبز، بین منابع صدا و مناطق مسکونی می‌توان از انتشار صداهای آلوده جلوگیری کرد.گیاهان از طریق تبخیر به تلطیف و پالایش هوا از برخی آلاینده‌ها کمک می‌کنند. همچنین گیاهان با ایجاد رایحه می‌توانند مستقیما به خنثی کردن بخارات بدبوی هوا مساعدت کنند.برگ‌ها گرد و غبار و دیگر ذرات معلق را جذب و جابه‌جا و هوای تنفسی ما را پاک می‌کنند. درختان همچنین با اصلاح درجه حرارت هوا و ایجاد یا تغییر جریان باد روی انتشارات آلاینده‌ها تاثیر می‌گذارند.

مهم‌ترین کارکرد درختان و جنگلها
مهمترین کارکرد درختان و جنگل‌های کشور در حال حاضر توجه به رویکرد حفظ منابع آب و خاک و ملاحظات اکولوژیک و خدمات اکوسیستمی است با توجه به برخی بررسی‌ها و مطالعات انجام شده 75 درصد این خدمات را خدمات اکوسیستمی و در حدود 25 درصد را خدمات تولیدی عمدتا تولید منابع چوبی و سلولزی به خود اختصاص می‌دهدملاحظات اکولوژیک و خدمات اکوسیستمی، محوریت تولید اکسیژن، تلطیف هوا، ذخیر آب، اکوتوریسم و گردشگری پایدار طبیعت، جلوگیری از فرسایش  خاک و... را به خود اختصاص می‌دهد.ارزشهای زیست محیطی جنگلها، امروزه دارای اهمیت فوق‌العاده‌ای می‌باشد، در شرایط فعلی اکولوژیستها، از بین رفتن پوشش گیاهی و کاهش قدرت جذب زمین را عامل بروز تغییرات اقلیمی در گوشه و کنار کشور به همراه سایر عوامل اثرگذار ذکر می کنند.جنگلها هم نقش مهمی در حفاظت منابع آب کشور دارند که در پی آن بر روی شرایط اقلیمی و آب و هوایی کشور اثر مستقیم دارد و اکوسیستم‌های جنگلی سالم و شاداب، دارای قدرت خودتنظیمی و خودپالایی هستند که می‌توانند ضمن حذف و به حداقل رساندن آلودگی‌های متعدد،‌نسبت به تنظیم شرایط اکولوژیکی در محیط‌های طبیعی اقدام نموده و در واقع کارکردهای اکولوژیکی خود را حفظ نموده و ارتقا بخشند.این پوشش از جدا شدن و فرسایش ذرات خاک جلوگیری می‌کنند. همچنین پوشش گیاهی خاک را از اثر مستقیم اشعه خورشید محفوظ نگه داشته و به این ترتیب تغییرات شدید حرارت و در نتیجه تخریب ساختمان و مواد آلی خاک را محدود می‌کند.نقش جنگل‌ها در بالا بردن کیفیت منابع آبی نیز حائز اهمیت فراوان است برخی از درختان قابلیت انتشار موادی را دارا بوده که نقش مهمی در ضد عفونی کردن محیط دارا می‌باشند. ماده فیتوفسید که از برخی درختان از قبیل گردو متصاعد می‌گردد، باعث تعادل بین دو نیمکره مغز و ایجاد آرامش در انسان می‌شود.

پانزدهم اسفند روز درختکاری نام نهاده شد، درختان می توانند به مثابه یک کارخانه اکسیژن سازی برای شهرها عمل کنند و نهادینه کردن فرهنگ کاشت درخت در این روز یعنی ما می توانیم اکسیژن بسازیم.پانزدهم تا بیست و یکم اسفند در ایران به عنوان «هفته منابع طبیعی» نامگذاری شده که نخستین روز این هفته یعنی پانزدهم اسفند «روز درختکاری» است.روز درختکاری هنگامه ای ارزشمند است که در آن همگان به کاشتن نهال تشویق می شوند، برگزاری این روز در کشورها و ملیت های مختلف نشانه ای از اهمیت درختان در زندگی انسان ها به شمار می رود. ایرانیان باستان عقیده داشتند که ایزد پاک، جهان هستی را در 6 مرحله یا گاه آفریده است. آنها بر این باور بودند که ایزد پاک در گاه نخست، آسمان ها، در گاه دوم آبها، در گاه سوم زمین و در گاه چهارم درختان و گیاهان و پس از آن در گاه پنجم حیوانات و در آخرین گاه انسان را خلق کرده است.ایرانیان باستان به دلیل اهمیت وی‍ژه ای که برای درختان قایل بودند وقتی فرزندی متولد می شد، خانواده ی او درختی را به نام او می کاشتند و همزمان با رشد کردن آن فرزند، آن درخت هم رشد کرده و تنومند می شد و این فرآیند، همواره حس خوشایندی را برای آن فرزند و خانواده ی و اطرافیان او به ارمغان می آورد.
امروزه با صنعتی شدن جوامع بشری درختان نقش مهمتری در زندگی بشر ایفا می‌کنند. از سویی مقدمات پیشرفت بیشتر صنعت و فناوری را موجب می‌شوند و منابع تأمین کننده محصولاتی نظیر وسایل چوبی، مبلمان، لوازم التحریر، الوار و هزاران محصول دیگر محسوب می‌شوند و از سوی دیگر به منزله ریه‌های یک شهر تلقی شده و نقش مهمی در تأمین سلامت اعضای جامعه ایفا می‌کنند. این موارد اخیر از همه مهم‌تر است، چرا که به دلیل فعالیت کارخانجات صنعتی و نیز ازدیاد وسایل نقلیه عمومی و فعالیت روزانه آنها در سطح شهرهای بزرگ آلاینده‌ها و گازهای مهلک و خطرناکی نظیر دی اکسیدکربن در هوای شهرها فزونی یافته و سلامت افراد را تهدید می‌کند و افزایش هر چه بیشتر این مواد، آلاینده کاهش میزان اکسیژن هوا را سبب می‌شود. در چنین شرایطی مسئله درخت و درختکاری راه حلی مناسب برای مبارزه با آلودگی‌های مذکور به شمار می‌آید. ایجاد جنگلهای مصنوعی و فضای سبز در اطراف شهرهای بزرگ به تأسیس کارخانه‌های تولید اکسیژن می‌ماند.

همه ما به فوایدی که از درختان به بشر می رسد، آگاهی داریم. از میوه و الوار آنها استفاده می کنیم، از چوب آنها انواع وسایل چوبی می سازیم، درختان اکسیژن مورد استفاده ی ما را با فرآیند فتوسنتز برگ های خود تامین می کنند تا جایی که به جرات می توان گفت ما بیش از نسل های گذشته، از فواید درختان بهره مند می شویم اما متاسفانه کمتر از گذشتگان به درختان ارزش گذاشته و حتی برخی از ما دانسته و ندانسته باعث نابودی آنها و تخریب جنگل ها می شویم.هر چند روز پانزدهم اسفندماه روز درختکاری نامیده شده اما یادمان باشد که اگر در عمل برای درخت و درختکاری، کاری نکنیم، نامگذاری یک روز به نام درختکاری، مشکلات بی شماری را که با صنعتی شدن جامعه به وجود آمده، حل نخواهد کرد.در ادیان و فرهنگ های مختلف جهان، درخت و درختکاری جایگاه خاصی دارد. دین اسلام نیز همگان را به کاشت درخت تشویق و ترغیب کرده است. امام علی (ع) در شهر مدینه با کاشت نهال های خرما باغ های فراوانی به وجود آوردند و بیشتر آنها را در راه خدا وقف کردند. پیامبر(ص) درباره ی فواید درختکاری می فرمایند: «اگر شخصی درختی بکارد یا مزرعه ای را به زیر کشت ببرد و انسان ها، حیوانات یا پرندگان از آن بخورند، این کار صدقه ای از طرف آن شخص شمرده می شود.»حرف آخر:
درخت یکی از زیباترین مظاهر خلقت و جلوه‌ای از تجلیات آفریدگار عالم است. درخت نماد آبادانی و شاخص سبزی و خرمی و مظهر زندگی و باعث تلطیف هوا و موجب آسایش و رفاه شهروندان و پاکی طبیعت است. درختان همواره در زندگی بشر مؤثر بوده‌اند قرنهاست که آدمی در سایه شاخساران از شدت گرما و تابش خورشید در امان مانده و از میوه‌های الوان و شیرینشان بهره‌مند گشته است. آوای پرندگان که در لابه‌لای شاخساران مأوا گزیده‌اند، روح و جانشان را صفا بخشیده و قلب ما را مملو از خوشی و شادابی می‌کند. در دل زمستان سرد نیز بار دیگر به مدد هیمه‌ای که از تنه درختان فراهم آورده و آتشی که از آن افروخته سرما و یخبندان را تاب آورده است و بار دیگر این شکوفه‌های زیبای درختانند که به او نوید فرا رسیدن بهار دل‌انگیز را می‌دهند.

فصل بهار پاورچین پاورچین وارد شهرها و خانه‌های ما شده است. عطر دل‌انگیز بهار فضای شهر را پر کرده است. در هر کوی و برزنی این روزها حرف از نو شدن فصل و رسیدن بهار است. همه در جنب و جوش و تقلا هستند و هر کسی به نوعی خود را برای استقبال از بهار آماده می‌کند. بازار خانه‌تکانی‌ها داغ است، مردم در خیابان‌ها تند تند در رفت و آمد هستند، نمی‌دانم چه حسی است که همه تمام کارهای عقب‌افتاده خود را به اسفند ماه موکول می‌کنند، شاید می‌خواهند برای شروع فصلی نو، فصل رویش و فصل جوان شدن هیچ کار بر زمین مانده‌ای نداشته باشند و بازاری که داغ‌تر از همه‌ کارها است. مهیا شدن برای سفری تقریبا طولانی است. اما مهمترین نکته‌ای که باید در این سفرها یادمان باشد این است که طبیعت و دشت و دمن را هم مثل خانه خودمان بدانیم و در پاکیزگی و نظافت از آن بکوشیم.

جوانه زدن برگهای ریز، سرسبز و تمیز شمشادها دو هفته‌ای است که خبر از آمدن بهار می‌دهند، رویش علفهای خودرو پای درختان، خبر از رویشی دوباره و جان گرفتن زمین دارد، این روزها همه در تکاپو برای استقبال از بهار هستند. بهار فصل نشاط و درخت نماد سرسبزی و زندگی در این فصل عشق‌بازی است. انس و الفت انسان به درخت، سبزه و جنگل، علاقه‌ای حتی به قدمت تاریخ دارد و همین علاقه زیاد هم بسیار باعث تخریب جنگل، پارکهای جنگلی و فضای سبز می‌شود. وقتی پا از شهر بیرون می‌گذاریم و راهی جنگل و طبیعت زیبای کشورمان می‌شویم، به یک باره فراموش می‌کنیم که این میراث ماندگار متعلق به همه نسل‌هاست و در همه عصرها و نسل‌ها باید ماندگار باشد. باید یاد بگیریم که تحت هیچ شرایطی به خودمان اجازه ندهیم با دست خودمان به تخریب جنگل و طبیعت  بپردازیم. تخریب فضای سبز به دست انسان با تیشه به ریشه درختان زدن فرقی نمی‌کند، هنگامی که یک خودرو وارد جنگلی می‌شود، بدون توجه به محیط سبز اطراف کوبندگی در جنگل و عرصه‌های طبیعی به وجود می‌آورد،‌ وقتی خانواده‌ای برای تفریح و سرگرمی در دل جنگل آتشی روشن می‌کنند، یا فردی بی‌قید ته سیگارش را روی زمین و در دل جنگل می‌اندازد، همه به یک اندازه در تخریب و نابودی منابع طبیعی سهیم می‌شوند.

چه خوب است در این روزهای پایانی سال نهالهای جوان را به دست خاک مهربان و صبور بسپاریم تا به درختانی سرسبز و نیرومند بدل گردند و به این ترتیب گامی در آبادانی کشور عزیزمان برداشته شود.من و تو با دست‌هایمان نهال کوچک را به خاک سرد اسفند می‌سپاریم و آفتاب، گرمای خویش را هدیه راه طولانی‌اش می‌کند و آب با پاکی‌اش بدرقه شگفتن‌اش می‌شود. زمین سبز، دوست داشتنی و خیال انگیزاست. چشم را نوازش می‌دهد و زبان را به تسبیح وا می‌دارد. بیایید با هم در این روزهای پایانی سال، قرار سبزی بگذاریم و یکدیگر را به کاشت و حفظ این موجود زیبای خداوندی سفارش کنیم. این قامت بلند و با شکوه، طلای سبزی است که زیستن، شکوفایی حرکت و پویایی را به ما می‌فهماند.به فرزندانمان از کودکی یاد بدهیم یک نهال کوچک، یک درختچه فردا درختی تنومند می‌شود که در زیر سایه آن می‌تواند لختی استراحت کند و به راحتی در این شهرهای پر از دود و ماشین نفس بکشد. در شرایطی که ریه‌های شهرمان پر از دود و سم آلاینده‌ها است، بیاییم با کاشت یک درخت کوچک در گوشه باغچه حیاطمان، باغ دلمان را برای همیشه سرسبز و شاداب نگه داریم.برای رویکرد مشارکت‌جویانه با منابع طبیعی باید به اهمیت نقش جنگل در بازدهی اجتماعی و بازدهی اکولوژیک و همچنین جنبه‌های حیاتی فضای سبز و کارکردهای متنوع زیست محیطی آن بیشتر واقف شد. باید فرهنگ‌سازی عمومی و ترویج فرهنگ منابع طبیعی را برای تحقق اهداف حفاظت، احیا و توسعه پایدار منابع طبیعی، گسترش و بسط داد. همچنین باید به جنبه‌های اقتصادی جنگل‌ها و اثرات موثر آنها در ایجاد اشتغال و تامین نیازهای اجتماعی کشور توجه ویژه نمود.