پلاستیک قاتل خاموش محیط زیست
در آستانه رقم زدن فاجعه زیست محیطی هستیم؛ این را میشود با یک سر چرخاندن به پیرامون خود و مشاهده سیل زباله‌های رها شده در طبیعت فهمید؛ زباله‌هایی که از هر نوع باشند، در وجود پلاستیک مشترک بوده و تجزیه‌ناپذیری این بخششان بر کسی پوشیده نیست؛ چه باید کرد؟ شاید به‌کار‌گیری این پیشنهاد، بتواند بخشی از مشکلات را حل کند!
زندگی مدرن علاوه بر رفاهی که برای انسان به همراه دارد گاه ضررهای جبران ناپذیری را نصیب او می کند. کیسه های پلاستیکی و ظروف یک بار مصرف نیز در این مورد مصداق دارند. زمانی که این کیسه ها و ظروف، جایگزین اسلاف پارچه ای و کاغذی خود شدند شاید کمتر کسی فکر می کرد در آینده ای نزدیک همین جایگزین ها، تبدیل به یکی از معضلات اصلی محیط زیست شوند.براساس تحقیقات انجام شده تنها در ایران سالانه بیش از 3میلیون تن پلاستیک تولید می شود. بیشتر این پلاستیک ها نیز بادوام هستند و صد ها سال طول می کشد تا به خودی خود تجزیه و نابود شوند.
بسیاری از زباله‌هایی که چهره طبیعت دور و اطرافمان را آلوده کرده‌اند، پلاستیک‌هایی هستند که برای حمل نیازهای روزانه‌ای که می‌خریم، از فروشندگان دریافت می‌کنیم و البته سرنوشت همه آنها زباله شدن است؛ زباله‌هایی که شاید نشود به کل حذفشان کرد؛ اما میشود از حجمشان کاست.
به گزارش «تابناک»، زباله‌های پلاستیکی یکی از بزرگ‌ترین معضلات زیست محیطی جهان امروز را به وجود آورده است. این ساخته دست بشر، به علت قابلیت‌های فراوانی که دارد ـ و البته با تکیه بر قیمت ارزان آن که چه بسا بر‌ترین برتری‌اش به شمار می‌رود ـ به شکل‌های گوناگون مورد استفاده قرار می‌گیرد. دامنه کاربرد این محصول به حدی در زندگی امروزی گسترده شده که می‌توان انواع آن را در وسایل و ابزارهای پیش پا افتاده و روزمره گرفته تا وسایل فوق پیشرفته و استراتژیک به راحتی دید، تا جایی که شاید زندگی بدون آن ممکن به نظر نرسد.
این در حالی است که به گواه آمار و ارقام، یکی از پر‌کاربرد‌ترین انواع پلاستیکی که نقش فراوانی در زندگی ما دارد، کیسه‌های پلاستیکی است. این کیسه‌ها به علت مصرف روزانه و عمومی‌شان، تقریبا یکبار مصرف استفاده شده و به سرعت تبدیل به زباله‌هایی میشوند که گاه غیرقابل بازیافت بوده و مشکلات بسیاری برای محیط زیست پدید آورده‌اند.
کشور ما نیز از جمله کشورهایی است که به مدد بهره‌مندی از نعمت خدادادی نفت، سالانه مقادیر زیادی لوازم پلاستیکی تولید می‌کند، تا جایی که ایران یکی از عمده تولید کنندگان مواد پلاستیکی به شمار رفته و به دنبال آن سهم چشمگیری در تولید این نوع زباله در جهان دارد.
بر اساس آمارهای جهانی، روزانه 5/3 میلیون تن زباله در سراسر دنیا تولید می شود که سهم ایران در این میان به 56 هزارتن در روز (هر ایرانی روزانه به طور متوسط 750 گرم زباله تولید می کند که اگر این رقم را در جمعیت 75 میلیون نفری ضرب کنیم، به رقمی بیش از 56 هزار تن در روز خواهیم رسید) می رسد که ناگفته پیداست، درصد قابل توجهی است.
هنگامی که کیسه های پلاستیکی به عنوان زباله دورریخته می شوند، به علت ماندگاری بیش از 500 سال در محیط، باعث آلودگی محیط زیست می شوند. این کیسه ها به همراه باد جابه جا شده و وارد رودخانه ها و کانال های آب می شوند؛ در نتیجه موجب گرفتگی آبراهه ها شده و در بسیاری موارد به علت ساکن ماندن آب، زادوولد انواع حشرات افزایش می یابد. کیسه های پلاستیکی درصورت ورود به محیط زیست دریایی، وارد زنجیره غذایی جانوران دریایی شده و سالانه هزاران گونه از جانوران آبزی از قبیل وال، دلفین، فک و لاک پشت و نیز پرندگان دریایی اشتباهاً بر اثر خوردن این کیسه ها و خفگی ناشی از آن می میرند.
کیسه های بلعیده شده حتی پس از مرگ جانوران و تجزیه آنها نیز سالم باقی می مانند، بنابراین دوباره پراکنده شده و از بین بردن حیاتی دیگر را ادامه می دهند. پلاستیک ها درصورتی که به عنوان زباله دفن شوند، به علت تجزیه آرام و کند در محل های دفن می توانند سبب تشکیل شیرابه و نفوذ آن به آب های زیرزمینی شوند. این شیرابه شامل ترکیباتی نظیر فلزات سنگین و سایر ترکیبات خطرناک است که جزو ترکیبات زیان آور برای محیط زیست هستند.
اکنون اگر بدانیم که این کیسه های پلاستیکی عمدتا از ترکیبی پلیمری به نام «پلی اتیلن» سبک درست می شوند که نیم‌عمر آن در طبیعت بین 50 تا بیش از 300 سال است ، درک عمق فاجعه ای که در آینده ای نه چندان دور به وقوع می پیوندد، چندان سخت نخواهد بود.
زباله،پلاستیک
چه باید کرد؟
این سوال قطعا می تواند پاسخ های بسیاری داشته باشد که در خلال آنها وظایف مختلفی یادآوری خواهد شد؛ وظایفی که با نقش آفرینی مردم و نهادهای مختلف می بایست به انجام برسد تا مطلوبی برای زمین رقم بخورد که با زندگی همه مان ارتباط مستقیمی دارد.
شورای اسلامی شهر تهران در بیستم اردیبهشت ماه 88، درست کمی بعد از "روز زمین"، مصوبه ای داشت که بر مبنای آن ضرورت کاهش و جایگزینی کیسه های پلاستیکی در مراکز عرضه محصولات -به ویژه در فروشگاه های زنجیره ای- جنبه قانونی یافت؛ پیرو این مصوبه، "شهرداری تهران ملزم به حمایت از صنایعی شد که اقدام به تولید پاکت ها و ظروف یک بار مصرف قابل بازیافت می نمایند"، "فروشگاه های وابسته به شهرداری ملزم شدند که ظرف مدت 6ماه از تصویب این مصوبه برنامه های خود را جهت کاهش مصرف و عرضه کیسه های پلاستیکی ارائه نمایند"، "شهرداری موظف شد در همه مراسم هایی که برگزار می نماید، از ظروف غیرپلاستیکی استفاده کند" و "جهت برنامه ریزی و اجرای هرچه بهتر این مصوبه مقرر شد کمیته ای با حضور نمایندگان و مدیران نهادهای فعال در این زمینه و زیرنظر شورای اسلامی شهر تشکیل شود". حال قضاوت با شما که این مصوبه تا چه اندازه اجرا شد؟!
اما قطعا نقش اصلی را مردم به عهده دارند؛ همین من و شمایی که گاه می توانیم برای رفتن به خرید، به مانند سالهای نه چندان دور از زنبیل و سبد استفاده کنیم اما یادمان می رود که راحتی حمل پلاستیک ممکن است ناراحتی آینده نه چندان دور خود و فرزندانمان را به همراه داشته باشد.
همین مایی که می توانیم از فروشنده بخواهیم خریدهای اندکمان را در کیسه پلاستیکی تحویل نداده و تا جایی که ممکن است، خریدهایمان را در یک پلاستیک بگنجاند اما دریغ می کنیم و گاه راحت طلبی را تا آنجا پیش می بریم که استفاده از انواع ظرف های یکبار مصرف، قاشق، چنگال، لیوان، سفره و ... به راحتی برایمان روزمره و معمولی می شود.گذشته از این 4 سال پیش انستیتوی بین المللی سرطان در لیون فرانسه استفاده از ظروف پلاستیکی را یکی از دلایل جدی بروز بیماری سرطان عنوان کرد.نکته شاید از این هم سنگین تر باشد که حتی بسیاری از ظروف یکبار مصرف پلاستیکی از مواد ضایعاتی و آسیاب شده تولید میشوند که خطرات استفاده از آن ها به مراتب چند برابر میشود .
با این وجود که همه ما خوب میدانیم استفاده از این ظروف به طور مستقیم بر سلامت ما اثر میگذارد .پس لااقل به فکر سلامت خود باشیم.برای مقابله با فاجعه ای که در حال تکوین است، شاید استفاده کمتر از کیسه های پلاستیکی شروع بدی نباشد و این مهم تنها زمانی رخ خواهد داد که تلاش کرده باشیم اتفاق روزمره و تکراری ای که هر روزه در دور و اطرافمان رخ می دهد را ببینیم؛ کیسه های پلاستیکی که به سرعت تبدیل به زباله می شوند تا با نیم عمر طولانی شان به یادمان بیاورند که چندان هم ارزان نبوده و به هیچ وجه رایگان نیستند، بلکه بخشی از هزینه شان را در آینده خواهیم پرداخت!
علاوه بر آن استفاده از ظروف یکبار مصرف گیاهی که بر پایه نشاسته و ذرت تهیه می شوند بهترین راه کار می باشد که خوشبختانه در چند سال اخیر تولید آن ها در کشور ما هم آغاز شده و تقریبا در بازار موجود می باشدکاملا مشخص است که این ظروف که به اصطلاح به آن ها زیست تجزیه پذیر می گویند برای سلامتی مضر نیستند زیرا آزاد شدن مواد تشکیل دهنده آن در اثر گرما و سرما خطری را متوجه مصرف کننده نمی کند
زندگی مدرن علاوه بر رفاهی که برای انسان به همراه دارد گاه ضررهای جبران ناپذیری را نصیب او می کند. کیسه های پلاستیکی و ظروف یک بار مصرف نیز در این مورد مصداق دارند. زمانی که این کیسه ها و ظروف، جایگزین اسلاف پارچه ای و کاغذی خود شدند شاید کمتر کسی فکر می کرد در آینده ای نزدیک همین جایگزین ها، تبدیل به یکی از معضلات اصلی محیط زیست شوند.براساس تحقیقات انجام شده تنها در ایران سالانه بیش از 3میلیون تن پلاستیک تولید می شود. بیشتر این پلاستیک ها نیز بادوام هستند و صد ها سال طول می کشد تا به خودی خود تجزیه و نابود شوند.
بسیاری از زباله‌هایی که چهره طبیعت دور و اطرافمان را آلوده کرده‌اند، پلاستیک‌هایی هستند که برای حمل نیازهای روزانه‌ای که می‌خریم، از فروشندگان دریافت می‌کنیم و البته سرنوشت همه آنها زباله شدن است؛ زباله‌هایی که شاید نشود به کل حذفشان کرد؛ اما میشود از حجمشان کاست.
به گزارش «تابناک»، زباله‌های پلاستیکی یکی از بزرگ‌ترین معضلات زیست محیطی جهان امروز را به وجود آورده است. این ساخته دست بشر، به علت قابلیت‌های فراوانی که دارد ـ و البته با تکیه بر قیمت ارزان آن که چه بسا بر‌ترین برتری‌اش به شمار می‌رود ـ به شکل‌های گوناگون مورد استفاده قرار می‌گیرد. دامنه کاربرد این محصول به حدی در زندگی امروزی گسترده شده که می‌توان انواع آن را در وسایل و ابزارهای پیش پا افتاده و روزمره گرفته تا وسایل فوق پیشرفته و استراتژیک به راحتی دید، تا جایی که شاید زندگی بدون آن ممکن به نظر نرسد.
این در حالی است که به گواه آمار و ارقام، یکی از پر‌کاربرد‌ترین انواع پلاستیکی که نقش فراوانی در زندگی ما دارد، کیسه‌های پلاستیکی است. این کیسه‌ها به علت مصرف روزانه و عمومی‌شان، تقریبا یکبار مصرف استفاده شده و به سرعت تبدیل به زباله‌هایی میشوند که گاه غیرقابل بازیافت بوده و مشکلات بسیاری برای محیط زیست پدید آورده‌اند.
کشور ما نیز از جمله کشورهایی است که به مدد بهره‌مندی از نعمت خدادادی نفت، سالانه مقادیر زیادی لوازم پلاستیکی تولید می‌کند، تا جایی که ایران یکی از عمده تولید کنندگان مواد پلاستیکی به شمار رفته و به دنبال آن سهم چشمگیری در تولید این نوع زباله در جهان دارد.
بر اساس آمارهای جهانی، روزانه 5/3 میلیون تن زباله در سراسر دنیا تولید می شود که سهم ایران در این میان به 56 هزارتن در روز (هر ایرانی روزانه به طور متوسط 750 گرم زباله تولید می کند که اگر این رقم را در جمعیت 75 میلیون نفری ضرب کنیم، به رقمی بیش از 56 هزار تن در روز خواهیم رسید) می رسد که ناگفته پیداست، درصد قابل توجهی است.
هنگامی که کیسه های پلاستیکی به عنوان زباله دورریخته می شوند، به علت ماندگاری بیش از 500 سال در محیط، باعث آلودگی محیط زیست می شوند. این کیسه ها به همراه باد جابه جا شده و وارد رودخانه ها و کانال های آب می شوند؛ در نتیجه موجب گرفتگی آبراهه ها شده و در بسیاری موارد به علت ساکن ماندن آب، زادوولد انواع حشرات افزایش می یابد. کیسه های پلاستیکی درصورت ورود به محیط زیست دریایی، وارد زنجیره غذایی جانوران دریایی شده و سالانه هزاران گونه از جانوران آبزی از قبیل وال، دلفین، فک و لاک پشت و نیز پرندگان دریایی اشتباهاً بر اثر خوردن این کیسه ها و خفگی ناشی از آن می میرند.
کیسه های بلعیده شده حتی پس از مرگ جانوران و تجزیه آنها نیز سالم باقی می مانند، بنابراین دوباره پراکنده شده و از بین بردن حیاتی دیگر را ادامه می دهند. پلاستیک ها درصورتی که به عنوان زباله دفن شوند، به علت تجزیه آرام و کند در محل های دفن می توانند سبب تشکیل شیرابه و نفوذ آن به آب های زیرزمینی شوند. این شیرابه شامل ترکیباتی نظیر فلزات سنگین و سایر ترکیبات خطرناک است که جزو ترکیبات زیان آور برای محیط زیست هستند.
اکنون اگر بدانیم که این کیسه های پلاستیکی عمدتا از ترکیبی پلیمری به نام «پلی اتیلن» سبک درست می شوند که نیم‌عمر آن در طبیعت بین 50 تا بیش از 300 سال است ، درک عمق فاجعه ای که در آینده ای نه چندان دور به وقوع می پیوندد، چندان سخت نخواهد بود.
زباله،پلاستیک
چه باید کرد؟
این سوال قطعا می تواند پاسخ های بسیاری داشته باشد که در خلال آنها وظایف مختلفی یادآوری خواهد شد؛ وظایفی که با نقش آفرینی مردم و نهادهای مختلف می بایست به انجام برسد تا مطلوبی برای زمین رقم بخورد که با زندگی همه مان ارتباط مستقیمی دارد.
شورای اسلامی شهر تهران در بیستم اردیبهشت ماه 88، درست کمی بعد از "روز زمین"، مصوبه ای داشت که بر مبنای آن ضرورت کاهش و جایگزینی کیسه های پلاستیکی در مراکز عرضه محصولات -به ویژه در فروشگاه های زنجیره ای- جنبه قانونی یافت؛ پیرو این مصوبه، "شهرداری تهران ملزم به حمایت از صنایعی شد که اقدام به تولید پاکت ها و ظروف یک بار مصرف قابل بازیافت می نمایند"، "فروشگاه های وابسته به شهرداری ملزم شدند که ظرف مدت 6ماه از تصویب این مصوبه برنامه های خود را جهت کاهش مصرف و عرضه کیسه های پلاستیکی ارائه نمایند"، "شهرداری موظف شد در همه مراسم هایی که برگزار می نماید، از ظروف غیرپلاستیکی استفاده کند" و "جهت برنامه ریزی و اجرای هرچه بهتر این مصوبه مقرر شد کمیته ای با حضور نمایندگان و مدیران نهادهای فعال در این زمینه و زیرنظر شورای اسلامی شهر تشکیل شود". حال قضاوت با شما که این مصوبه تا چه اندازه اجرا شد؟!
اما قطعا نقش اصلی را مردم به عهده دارند؛ همین من و شمایی که گاه می توانیم برای رفتن به خرید، به مانند سالهای نه چندان دور از زنبیل و سبد استفاده کنیم اما یادمان می رود که راحتی حمل پلاستیک ممکن است ناراحتی آینده نه چندان دور خود و فرزندانمان را به همراه داشته باشد.
همین مایی که می توانیم از فروشنده بخواهیم خریدهای اندکمان را در کیسه پلاستیکی تحویل نداده و تا جایی که ممکن است، خریدهایمان را در یک پلاستیک بگنجاند اما دریغ می کنیم و گاه راحت طلبی را تا آنجا پیش می بریم که استفاده از انواع ظرف های یکبار مصرف، قاشق، چنگال، لیوان، سفره و ... به راحتی برایمان روزمره و معمولی می شود.گذشته از این 4 سال پیش انستیتوی بین المللی سرطان در لیون فرانسه استفاده از ظروف پلاستیکی را یکی از دلایل جدی بروز بیماری سرطان عنوان کرد.نکته شاید از این هم سنگین تر باشد که حتی بسیاری از ظروف یکبار مصرف پلاستیکی از مواد ضایعاتی و آسیاب شده تولید میشوند که خطرات استفاده از آن ها به مراتب چند برابر میشود .
با این وجود که همه ما خوب میدانیم استفاده از این ظروف به طور مستقیم بر سلامت ما اثر میگذارد .پس لااقل به فکر سلامت خود باشیم.برای مقابله با فاجعه ای که در حال تکوین است، شاید استفاده کمتر از کیسه های پلاستیکی شروع بدی نباشد و این مهم تنها زمانی رخ خواهد داد که تلاش کرده باشیم اتفاق روزمره و تکراری ای که هر روزه در دور و اطرافمان رخ می دهد را ببینیم؛ کیسه های پلاستیکی که به سرعت تبدیل به زباله می شوند تا با نیم عمر طولانی شان به یادمان بیاورند که چندان هم ارزان نبوده و به هیچ وجه رایگان نیستند، بلکه بخشی از هزینه شان را در آینده خواهیم پرداخت!
علاوه بر آن استفاده از ظروف یکبار مصرف گیاهی که بر پایه نشاسته و ذرت تهیه می شوند بهترین راه کار می باشد که خوشبختانه در چند سال اخیر تولید آن ها در کشور ما هم آغاز شده و تقریبا در بازار موجود می باشدکاملا مشخص است که این ظروف که به اصطلاح به آن ها زیست تجزیه پذیر می گویند برای سلامتی مضر نیستند زیرا آزاد شدن مواد تشکیل دهنده آن در اثر گرما و سرما خطری را متوجه مصرف کننده نمی کند
محیط زیست را با نگاهی نو ببینید
محیط زیست طبیعی عبارت است از مجموعه عوامل زیستی و غیر زیستی (فیزیکی، شیمیایی) که بر زندگی یک فرد یا گونه تأثیر می‌گذارند و از آن تأثیر می‌بینند. امروزه این تعریف غالباً به انسان و فعایت‌های او مرتبط میشود و می‌توان محیط زیست را مجموعه‌ای از عوامل طبیعی کره زمین، همچون هوا، آب، اتمسفر، صخره، گیاهان و غیره، که انسان را احاطه می‌کنند خلاصه کرد.
آب
آب در قرآن کریم با واژه «ماء» 63 بار به کار رفته و توجّه ویژه اى به آن شده است. قرآن کریم در آیات زیادى ریشه زندگى را هم در منشأ و پیدایش و هم در صحنه هستى و تداوم حیات از آب مى داند. همچنین آغاز آفرینش انسان را از آب دانسته است. یافته هاى امروز نیز منشأ حیات بودن آب را اثبات مى کند. براساس این یافته ها «اصل حیات، ریشه در آب دارد و نخستین موجود یا موجودات زنده به صورت حیوان بسیط تک سلولى از آب دریا پدید آمده اند».
آب نه تنها مایه آفرینش همه موجودات مادّى است، بلکه عامل اساسى براى استمرار حیات آنها نیز هست؛ زیرا این اکسیر حیات، مهم ترین عنصر تشکیل دهنده هر موجود زنده است و در همه فعل و انفعالات درون آن نقش بسزایى دارد. براى نمونه، بدن انسان به اسفنجى مى ماند که آب، آن را فراگرفته است که میزان این آب در یک انسان بالغ، 58 تا 68 درصد بدن او است که اگر به میزان 10 درصد از آن کاسته شود، پیامدهاى ناگوارى براى او به بار خواهد آورد و اگر به 20 درصد برسد، ممکن است موجب مرگ وى شود».
از دیگر فواید ارزشمند آب، پاکى و پاک کنندگى است. به هر حال، آب مظهر پاکیزگى و پاک کننده زشتیها و آلودگیها و نویدبخش سلامت و بهزیستى انسان و محیط زیست او مى باشد.نگاه مسلمانان به آب، نگاهى سرشار از قداست، پاکیزگى و عظمت است. آب وسیله اى است که زمینه ارتباط آنان با معبودشان را فراهم مى سازد. آب نه تنها جسم ظاهرى را شستشو مى دهد، بلکه پاک کننده روح نیز هست. چه بسیار از آلودگیهاى روحى که با انجام غسل و وضو و پاکیزگى لباس از انسان دور مى شود.افزون بر آنچه گذشت، امروزه آب نقشى اساسى در بخشهاى گوناگون اقتصاد، کشاورزى و تجارت و حمل و نقل ایفا مى کند.
هوا
کره زمین به وسیله قشرى از هوا که جوّ نامیده مى شود، احاطه گردیده است. وجود این قشر از هوا براى انسان، حیوان و گیاه شرط لازم زندگى است. هوا، مخلوطى است بى رنگ و بى بو که از عناصر مختلفى همچون 21 درصد اکسیژن، 78 درصد ازت، 1 درصد سایر گازها و موادّى مثل دى اکسید کربن، آب و گازهاى کمیابى همچون: کریبتون، نئون، گزفون، آرگون و غیره تشکیل شده است؛
بنابراین، مقصود از هوا، جوّ زمین یا قشر ضخیمى از ترکیبات انواع گازها است که کره زمین را احاطه کرده است. اگر به نقش حیاتى این قشر ضخیم هوا که زمین را از هر سو احاطه کرده است، بیندیشیم، نقش آن را در فراهم سازى فضایى سالم براى زندگى و تنفس انسانها و سایر موجودات کره زمین به راحتى در خواهیم یافت.این قشر ضخیم که همچون سقفى بلورین اطراف ما را احاطه کرده، در عین اینکه مانع تابش نور خورشید نیست، به قدرى محکم و مقاوم است که از یک سدّ پولادین ضخیم نیز محکم تر است. جوّ زمین آن قدر ضخامت و غلظت دارد که همچون زرهى، زمین را از شرّ مجموعه مرگبار بیست میلیون سنگ آسمانى که در روز با سرعتى حدود 50 کیلومتر در ثانیه به آن برخورد مى کنند، محفوظ مى دارد. اگر هواى محیط زمین اندکى از آنچه هست رقیق تر شود، اجرام آسمانى که هر روز به مقدار چند میلیون عدد به آن اصابت مى کند و در همان فضاى خارج منفجر و نابود مى شود، به سطح زمین مى رسند و هر گوشه آن را مورد اصابت قرار مى دهند.
محیط زیست را از این منظر بشناسید
هوا یا اکسیژن، لازمه حیات است و نیاز به آن بیش از آب و غذا مى باشد. در اهمیت هوا همین بس که آدمى مى تواند بدون غذا چند روز یا حتّى چند ماه زنده بماند، ولى بدون هوا چند دقیقه بیش تر نمى تواند زنده بماند. این عامل حیاتى اطراف زمین را فرا گرفته است و ما اکسیژن مورد نیاز خود را به وسیله تنفس از هوا مى گیریم.
‘در قرآن و روایات اسلامى از تأثیر مهم بادها در زندگى انسان و نقش عظیم آن در عدم تعفّن اشیاى روى زمین سخن به میان آمده است. خداوند متعال در سوره مبارکه ذاریات، سوره را با سوگند به بادها آغاز مى کند:« وَالذارِیات ذَروا»؛ که همه مفسّران قرآن، مراد از آن را بادها دانسته اند.
در هر صورت، سوگند به بادها نشان از نقش عظیم آنها در زندگى بشر و تأثیر آن بر جسم و جان انسانها دارد. روایات اسلامى این نکته را به روشنى بیان کرده و متذکر شده اند که بادها باعث عدم تعفّن اشیاى روى زمین هستند و اگر بادها وجود نداشتند، تعفّن اشیا و آلودگى محیط زیست بشر، مشکلات بسیارى را براى انسان به وجود مى آورد.
گیاهان
گیاهان و درختان، سهمى بسزا و نقشى بسیار مهم در زندگى بشر دارند. تلطیف هوا، تعادل دماى محیط، حفاظت از خاک و تأمین بخشى از مواد غذایى مورد نیاز انسان و سایر موجودات، بخشى از سودمندیهاى فراوان آنها است. افزون بر اینها، گیاهان و به طور کلى فضاى سبز که شامل مراتع و جنگلها و پارکها مى شود، تأثیر بسیار مثبتى بر روح و روان آدمى دارند.
تماشاى گلبرگهاى لطیف وخوش رنگ، غنچه هاى زیبا و بانشاط، شکوفه هاى دلربا و جذّاب، گلهاى رنگارنگ و با طراوت، ترکیب موزون برگها، چشم انداز بهجت آور بوستانها و جنگلها، انسان را غرق در لذّت و شادى مى کند. افسردگیها و غمها را مى زداید و در وى تازگى سرورآمیز مى آفریند.تماشاى گیاهان خرّم و سرسبز و نگاه به مناظر جذّاب آنها، از مواردى است که شریعت اسلام بدان دعوت نموده است. تعبیرهاى پیشوایان معصوم علیهم السلام نیز در بیان فواید فراوان این نعمتهاى خدادادى (گیاهان)، بسیار حیرت انگیز است.
طراوت، نشاط و بهجت انگیزى گیاهان و درختان در انسان انگیزه ایجاد مى کند و او را به سمت عمران و آبادانى زمین و امیدوارى به زندگى سوق مى دهد؛ نگاه به مناظر جذّاب و سرسبز گیاهان، برخى از بیماریهاى روحى و روانى را از بین مى برد و افسردگیها و غمها را مى زداید.از آنچه گذشت درمى یابیم که غنچه ها، شکوفه ها، درختان، جنگلها و مراتع از زیباییهاى طبیعت اند که خداوند در زمین به ودیعت نهاده است.حال که این چنین سلامت و طراوت جسم و جان ما در گرو محیط و طبیعتى است که در آن زندگى مى کنیم، سزاوار است با جدیّت تمام در حفظ محیط زیست سالم، کوشا باشیم.
آب
آب در قرآن کریم با واژه «ماء» 63 بار به کار رفته و توجّه ویژه اى به آن شده است. قرآن کریم در آیات زیادى ریشه زندگى را هم در منشأ و پیدایش و هم در صحنه هستى و تداوم حیات از آب مى داند. همچنین آغاز آفرینش انسان را از آب دانسته است. یافته هاى امروز نیز منشأ حیات بودن آب را اثبات مى کند. براساس این یافته ها «اصل حیات، ریشه در آب دارد و نخستین موجود یا موجودات زنده به صورت حیوان بسیط تک سلولى از آب دریا پدید آمده اند».
آب نه تنها مایه آفرینش همه موجودات مادّى است، بلکه عامل اساسى براى استمرار حیات آنها نیز هست؛ زیرا این اکسیر حیات، مهم ترین عنصر تشکیل دهنده هر موجود زنده است و در همه فعل و انفعالات درون آن نقش بسزایى دارد. براى نمونه، بدن انسان به اسفنجى مى ماند که آب، آن را فراگرفته است که میزان این آب در یک انسان بالغ، 58 تا 68 درصد بدن او است که اگر به میزان 10 درصد از آن کاسته شود، پیامدهاى ناگوارى براى او به بار خواهد آورد و اگر به 20 درصد برسد، ممکن است موجب مرگ وى شود».
از دیگر فواید ارزشمند آب، پاکى و پاک کنندگى است. به هر حال، آب مظهر پاکیزگى و پاک کننده زشتیها و آلودگیها و نویدبخش سلامت و بهزیستى انسان و محیط زیست او مى باشد.نگاه مسلمانان به آب، نگاهى سرشار از قداست، پاکیزگى و عظمت است. آب وسیله اى است که زمینه ارتباط آنان با معبودشان را فراهم مى سازد. آب نه تنها جسم ظاهرى را شستشو مى دهد، بلکه پاک کننده روح نیز هست. چه بسیار از آلودگیهاى روحى که با انجام غسل و وضو و پاکیزگى لباس از انسان دور مى شود.افزون بر آنچه گذشت، امروزه آب نقشى اساسى در بخشهاى گوناگون اقتصاد، کشاورزى و تجارت و حمل و نقل ایفا مى کند.
هوا
کره زمین به وسیله قشرى از هوا که جوّ نامیده مى شود، احاطه گردیده است. وجود این قشر از هوا براى انسان، حیوان و گیاه شرط لازم زندگى است. هوا، مخلوطى است بى رنگ و بى بو که از عناصر مختلفى همچون 21 درصد اکسیژن، 78 درصد ازت، 1 درصد سایر گازها و موادّى مثل دى اکسید کربن، آب و گازهاى کمیابى همچون: کریبتون، نئون، گزفون، آرگون و غیره تشکیل شده است؛
بنابراین، مقصود از هوا، جوّ زمین یا قشر ضخیمى از ترکیبات انواع گازها است که کره زمین را احاطه کرده است. اگر به نقش حیاتى این قشر ضخیم هوا که زمین را از هر سو احاطه کرده است، بیندیشیم، نقش آن را در فراهم سازى فضایى سالم براى زندگى و تنفس انسانها و سایر موجودات کره زمین به راحتى در خواهیم یافت.این قشر ضخیم که همچون سقفى بلورین اطراف ما را احاطه کرده، در عین اینکه مانع تابش نور خورشید نیست، به قدرى محکم و مقاوم است که از یک سدّ پولادین ضخیم نیز محکم تر است. جوّ زمین آن قدر ضخامت و غلظت دارد که همچون زرهى، زمین را از شرّ مجموعه مرگبار بیست میلیون سنگ آسمانى که در روز با سرعتى حدود 50 کیلومتر در ثانیه به آن برخورد مى کنند، محفوظ مى دارد. اگر هواى محیط زمین اندکى از آنچه هست رقیق تر شود، اجرام آسمانى که هر روز به مقدار چند میلیون عدد به آن اصابت مى کند و در همان فضاى خارج منفجر و نابود مى شود، به سطح زمین مى رسند و هر گوشه آن را مورد اصابت قرار مى دهند.
محیط زیست را از این منظر بشناسید
هوا یا اکسیژن، لازمه حیات است و نیاز به آن بیش از آب و غذا مى باشد. در اهمیت هوا همین بس که آدمى مى تواند بدون غذا چند روز یا حتّى چند ماه زنده بماند، ولى بدون هوا چند دقیقه بیش تر نمى تواند زنده بماند. این عامل حیاتى اطراف زمین را فرا گرفته است و ما اکسیژن مورد نیاز خود را به وسیله تنفس از هوا مى گیریم.
‘در قرآن و روایات اسلامى از تأثیر مهم بادها در زندگى انسان و نقش عظیم آن در عدم تعفّن اشیاى روى زمین سخن به میان آمده است. خداوند متعال در سوره مبارکه ذاریات، سوره را با سوگند به بادها آغاز مى کند:« وَالذارِیات ذَروا»؛ که همه مفسّران قرآن، مراد از آن را بادها دانسته اند.
در هر صورت، سوگند به بادها نشان از نقش عظیم آنها در زندگى بشر و تأثیر آن بر جسم و جان انسانها دارد. روایات اسلامى این نکته را به روشنى بیان کرده و متذکر شده اند که بادها باعث عدم تعفّن اشیاى روى زمین هستند و اگر بادها وجود نداشتند، تعفّن اشیا و آلودگى محیط زیست بشر، مشکلات بسیارى را براى انسان به وجود مى آورد.
گیاهان
گیاهان و درختان، سهمى بسزا و نقشى بسیار مهم در زندگى بشر دارند. تلطیف هوا، تعادل دماى محیط، حفاظت از خاک و تأمین بخشى از مواد غذایى مورد نیاز انسان و سایر موجودات، بخشى از سودمندیهاى فراوان آنها است. افزون بر اینها، گیاهان و به طور کلى فضاى سبز که شامل مراتع و جنگلها و پارکها مى شود، تأثیر بسیار مثبتى بر روح و روان آدمى دارند.
تماشاى گلبرگهاى لطیف وخوش رنگ، غنچه هاى زیبا و بانشاط، شکوفه هاى دلربا و جذّاب، گلهاى رنگارنگ و با طراوت، ترکیب موزون برگها، چشم انداز بهجت آور بوستانها و جنگلها، انسان را غرق در لذّت و شادى مى کند. افسردگیها و غمها را مى زداید و در وى تازگى سرورآمیز مى آفریند.تماشاى گیاهان خرّم و سرسبز و نگاه به مناظر جذّاب آنها، از مواردى است که شریعت اسلام بدان دعوت نموده است. تعبیرهاى پیشوایان معصوم علیهم السلام نیز در بیان فواید فراوان این نعمتهاى خدادادى (گیاهان)، بسیار حیرت انگیز است.
طراوت، نشاط و بهجت انگیزى گیاهان و درختان در انسان انگیزه ایجاد مى کند و او را به سمت عمران و آبادانى زمین و امیدوارى به زندگى سوق مى دهد؛ نگاه به مناظر جذّاب و سرسبز گیاهان، برخى از بیماریهاى روحى و روانى را از بین مى برد و افسردگیها و غمها را مى زداید.از آنچه گذشت درمى یابیم که غنچه ها، شکوفه ها، درختان، جنگلها و مراتع از زیباییهاى طبیعت اند که خداوند در زمین به ودیعت نهاده است.حال که این چنین سلامت و طراوت جسم و جان ما در گرو محیط و طبیعتى است که در آن زندگى مى کنیم، سزاوار است با جدیّت تمام در حفظ محیط زیست سالم، کوشا باشیم.